[](https://www.ankaramasasi.com/haber/2108729/hurufilik-nedir?utmsource=chatgpt.com)
Hurufilik, 14. yüzyılın sonlarında İran’ın Esterâbâd şehrinde Fazlullah Astarâbâdî tarafından kurulan, harflerin ilahi sırları taşıdığına inanan mistik bir düşünce akımıdır. Bu akım, harflerin, sayıların ve kelimelerin sembolik anlamlar taşıdığına inanır ve bu semboller aracılığıyla evrenin ve insanın özüne ulaşılabileceğini savunur.
Hurufiliğin Temel İnançları
Harflerin Kutsallığı
Hurufilikte, Arap alfabesindeki 28 harf ve Fars alfabesindeki 32 harf, evrenin temel yapı taşları olarak kabul edilir. Her harf, bir varlık türünün özünü ve oluşunu dile getirir. Bu harfler, Tanrı’nın kelamının bir yansımasıdır ve her biri ilahi bir ışık taşır. İnsan yüzündeki şekillerin de bu harflerle benzerlik taşıdığına inanılır; bu da insanın Tanrı’nın yeryüzündeki yansıması olduğu düşüncesini pekiştirir.
İnsan ve Tanrı İlişkisi
Hurufiliğe göre, insan, Tanrı’nın en mükemmel suretidir ve Tanrı’nın yeryüzündeki tecellisidir. Bu anlayış, insanın kutsallığını ve ilahi özünü vurgular. Fazlullah Astarâbâdî, kendisini Tanrı’nın yedinci tecellisi olarak kabul etmiş ve bu görüşünü eserlerinde dile getirmiştir.
İlahi Kitapların Şifreleri
Hurufiler, Kur’an’ın yirmi dokuz sûresinin başındaki harflerin, ilahi sırları barındırdığına inanır. Bu harfler, özel bir bilgi ve tefsirle açığa çıkarılabilir. Fazlullah’ın “Câvidânnâme” adlı eseri, bu şifrelerin çözülmesine yönelik önemli bir kaynaktır.
Tarihsel Gelişim ve Yayılma
Hurufilik, Fazlullah Astarâbâdî’nin 1394’te idam edilmesinin ardından, özellikle Azerbaycan ve Anadolu’da etkisini sürdürmüştür. İmameddin Nesimi gibi önemli şahsiyetler, Hurufiliği savunmuş ve bu düşüncenin yayılmasına katkı sağlamıştır. Ancak, Osmanlı yönetimi tarafından “hurûfîlik” sapkınlık olarak kabul edilmiş ve bu inanç sistemine sahip kişiler çeşitli baskılara maruz kalmıştır.
Günümüzdeki Durum ve Akademik Tartışmalar
Günümüzde Hurufilik, özellikle tasavvuf ve İslam mistisizmi üzerine yapılan akademik çalışmalarda ele alınmaktadır. Bu akımın, Bektaşilik ve Alevilik gibi inanç sistemleriyle olan ilişkisi, tarihçiler ve din bilimciler tarafından incelenmektedir. Hurufiliğin, harflerin sembolik anlamları üzerinden evreni ve insanı anlama çabası, modern ezoterik düşüncelerle de paralellikler göstermektedir.
Sonuç
Hurufilik, harflerin ilahi sırları taşıdığına inanan ve bu sırları çözerek evrenin ve insanın özüne ulaşmayı amaçlayan mistik bir inanç sistemidir. Tarihsel olarak, özellikle Osmanlı döneminde baskılara uğramış olsa da, günümüzde akademik çalışmalarla yeniden gündeme gelmektedir. Bu akım, harflerin sembolik anlamları üzerinden derin bir evren ve insan anlayışı sunar.